حامد حبيب
خُراسان...أرضُ الشمس (4)
تصل مساحة أفغانستان إلى (٦٥٠
ألف كم٢)، وعاصمتُها كابول،التي تقع شمال شرق البلاد.
وتقع أفغانستان شرق إيران،وفي الشمال من باكستان، وجنوب الاتحاد السوفييتي.
ويبلغ تعداد سكانها في عام (٢٠٢٣م) أكثر من (٣٤مليون نسمة).
وتقع أفغانستان في
المنطقة المعتدلة الشمالية بين خطَّي العرض(٢٩_٣٠ درجة)،وخطَّي الطول
(٧٥،٦٠ درجة)،وتحدّها من الشمال الجمهورياتالإسلامية "طاجكستان ،
أوزبكستان ، كازاخستان، وتركمانستان وقير غيزيا"، ومن الغرب : إيران، ومن الجنوب والشرق بختوسان، ولها حدود مع الصين بمقدار(١٠٠
ميل) من الجهة الشمالية الشرقية، ويحيطها جبال شامخة وتلالٌ عالية،وسطحُها غير
منتظم،فيه الهضاب المرتفعة،والأودية السحيقة، ويتوّج الجليد القمم الشاهقة لجبال "هندوكش" طوال
العام،والجهاتُ الشرقية فيها أكثر ارتفاعاً من الجهات الغربية. وتعتبر
أفغانستان بلاداً جبلية، لأنها تقع في
امتداد سلسلة جبال هندوكش وسلسلة جبال
آسيا الغربية.ومن أشهرجبالها "هندوكش"،
وهي أعلى سلسلة جبلية بعد جبال هيمالايا، و"هندوكش"مركّبة من
كلمتين "هند" ومعناها : النهر،
و"كش"ومعناها: الجبل، ومن هذا التركيب يكون معناه: جبل
الأنهُر،وتمتد سلسلة جبال
"هندوكش" من قمة "بامير" إلى الشمال الغربي من
أفغانستان . ومن جبال أفغانستان المشهورة:
"كوه بابا" و
" تيربند" و"سفيند كوه "/ و" سياه كوه
"و" سبين غر" و "كوه سليمان".
وتكشف قمم هذه
الجبال عن طبيعة
ساحرة، ومسارح للجمال،
فعروشها من الثلوج الفضّيّة، وسفوحها مروج
خضراء،حتّي لُقِّبت ب"سويسرا الشرق".
وفي أفغانستان أنهارٌ كثيرةٌ، منها
نهر آمو"جيحون" الذي يفصل
بين أفغانستان والجمهوريات الإسلامية التي في الشمال، وينبُع من
جبال"هندوكش" ويمر بمقاطعة "مزار شريف" في الشمال،
ويصُب في نهر "الأورال".ومنها نهر"هري رود" الذي يخترق
مدينة "هرات".وهناك نهر"هيرمند"
ونهر "مرغاب" ونهر"
خاشرود" ونهر " ينجه" ونهر " فراه رود" ونهر "كابُل" الذي يخترق العاصمة "كابُل".
ويختلف مناخ أفغانستان باختلاف السطح والزمن، فمنطقة الهضبة الوسطى أكثر
برودة من باقي البلاد نظراً لارتفاعها، وتشتد الحرارة في الجهات المنخفضة في فصل الصيف،ويشتد البرد
في أشهر الشتاء في المناطق المرتفعة،حيث تهبط درجة الحرارة إلى (٢٠درجة) تحت
الصفر.
وتُعَدّ منطقة الجنوب الغربي لأفغانستان هي أشدّ الأقاليم حرارة.
وينتهي الشتاء في أفغانستان في منتصف شهر مارس،ويزدهر الربيع في كل
مكان مع
استمرار الطقس مائلاً للبرودة.
وتعتمد الأراضي الزراعية في أفغانستان على الثلج الذي يتهاطل بكثرة في معظم
أنحاء أفغانستان
أكثر من اعتمادهازعلى الأمطار. أما الرياح الموسمية التي تهب عبر القارة
الهندية من شهر يونيو
إلى شهر سبتمبر، فلا تحمل الأمطار معها
الّا الوديان الشرقية.
ومن أهم مميزات المناخ في أفغانستان،صفاءالسماء، ونقاء الجو، وسطوع الشمس
في أغلب أيام
السنة.
وتمتاز أفغانستان بغاباتها الكثيفة
الشاسعة التي تنتشر في المناطق الشرقية والجنوبية، بالإضافة إلى المساحات الشاسعة التي ينبت فيها الفستق
والصنوبر والزيتون.
كما توجد في أفغانستان عقاقير طبية،أكثر من أى بلد آخَر، وتصدّر منها جزءًا
كبيراً للخارج.
……….
ومن أهم المعادن الموجودة في أفغانستان"اللازورد"،ذلك الحجر
الأزرق السماوي الذي كان يتزيّن به قدماء
النصريين،ووجوده بين حُليّ (توت عنخ آمون)
يؤكد التعاون الاقتصادي والتجاري
بين البلدين،ويعتبر اللازورد الأفغاني أحسن الأنواع في العالم..كذلك يوجد
بها حجر"الاميفيسل" الكريم
بلونه البنفسجي الشفاف،وإلى جانب هذه
المعادن ،هناك الكبريت والكاولين
والبيريل والكرافيت،
والسليت،والكروم والنحاس والحديد والزنك والذهب والرصاص.
—--------------
----------------
حامدحبيب _ مصر
«خراسان سرزمین خورشید»
(4)
مساحت أفغانستان650 هزار کیلومتر مربع و پایتخت آن کابل است که در شمال شرق
کشور قرار دارد افغانستان در شرق ایران، شمال پاکستان و جنوب شوروی قرار دارد جمعیت
آن در سال 2023 بیش از 34 میلیون نفر است.
افغانستان در ناحیه معتدل شمالی بین عرض جغرافیایی (30-29 درجه) و طول
جغرافیایی قرار دارد (60/75 درجه) و از شمال با جمهوری های اسلامی تاجیکستان،
ازبکستان، قزاقستان، ترکمنستان و قرقیزستان، از غرب با ایران و از جنوب و شرق با
بختوسان همسایه است و با چین حدود 100 مرز دارد. فرسنگ ها) در سمت شمال شرقی و
توسط کوه ها و تپه های باشکوه احاطه شده است و مرتفع و سطح آن نامنظم و دارای فلات
های مرتفع و دره های عمیق است و یخ در طول سال تاج قله های سر به فلک کشیده کوه های
هندوکش را می پوشاند. اضلاع شرقی بالاتر از اضلاع غربی آن است.
افغانستان کشوری کوهستانی به حساب می آید، زیرا در امتداد رشته کوه هندوکش
و رشته کوه های غرب آسیا واقع شده است و از معروف ترین کوه های آن می توان به
هندوکش اشاره کرد.
بلندترین رشته کوه بعد از هیمالیا است و هندوکش ترکیبی از دو کلمه هند به
معنی رودخانه است.
«کش» به معنای کوه است و از این ترکیب به معنای کوه رودها است و رشته کوه
«هندوکش» از قله «پامیر» تا شمال غربی افغانستان امتداد دارد و از کوه های معروف
افغانستان می توان به: «کوه بابا» اشاره کرد. ” و"اشک بند"و«سوند کوه»/و
«سیاه کوه» و «اسپین گر» و «کوه سلیمان».
قله‌های این کوه‌ها طبیعتی
مسحورکننده و مراحل زیبایی را به نمایش می‌گذارند، زیرا
تخت‌هایشان از برف نقره‌ای ساخته شده
است و دامنه‌های آنها چمن‌زارهای سبز است، به‌طوری که به
آنها «سوئیس شرق» می‌گویند.
رودخانه های زیادی در افغانستان وجود دارد از جمله رود آمو که افغانستان را
از جمهوری های اسلامی در شمال جدا می کند و از کوه های هندوکش سرچشمه می گیرد و در
شمال از استان مزارشریف می گذرد.
به رود اورال می ریزد از جمله رودخانه هاری رود که در شهر هرات نفوذ می کند
رود هیرمند وجود دارد و رود «مرغاب» و «خسرود» و «یانگاه» و «فره رود» و «کابل» که
در پایتخت «کابل» نفوذ می کند آب و هوای افغانستان بسته به سطح و زمان متفاوت است،
منطقه فلات مرکزی به دلیل ارتفاع از سطح دریا سردتر است، در تابستان در نواحی پست
گرما و در ماه های زمستان سرما شدید است. در مناطق مرتفع، جایی که دما به (20
درجه) زیر صفر می رسد منطقه جنوب غربی افغانستان گرم ترین منطقه است زمستان در
افغانستان در اواسط ماه مارس به پایان می رسد و بهار در همه جا شکوفا می شود زیرا
هوا همچنان سرد است.
زمین های زراعتی در افغانستان به برف وابسته است که در بیشتر مناطق
افغانستان به وفور می باربیش از وابستگی آن به باران در مورد بادهای موسمی که از
ژوئن در سراسر قاره هند می وزد تا شهریور با خودش باران نمی آور به جز دره های شرقی
از مهمترین ویژگی های آب و هوای افغانستان می توان به آسمان صاف، خلوص جو و
درخشندگی خورشید در بیشتر روزها اشاره کرد امسال.
مشخصه افغانستان جنگل های انبوه وسیع آن است که در نواحی شرقی و جنوبی
گسترش یافته است، علاوه بر مناطق وسیعی که در آن پسته، کاج و زیتون می رویند.
افغانستان نیز بیش از هر کشور دیگری داروهای طبی دارد و بخش بزرگی از آنها
به خارج از کشور صادر می شود.
……….
یکی از مهم ترین مواد معدنی یافت شده در افغانستان سنگ لاجوردی است که برای
تزیین ناصریان باستان استفاده می شده است و وجود آن در میان جواهرات توت عنخ آمون
موید همکاری اقتصادی و تجاری دو کشور است و لاجورد افغانستان بهترین سنگ لاجورد
محسوب می شود همچنین حاوی سنگ گرانبها "آمفیسل" با رنگ خود است، بنفش
شفاف، علاوه بر این مواد معدنی، گوگرد، کائولن، بریل و گرافیت وجود دارد.
تخته سنگ، کروم، مس، آهن، روی، طلا و سرب.
------------------------------------------------- ---------------
نويسنده : حامد حبيب
كشور : مصر
